TOS en dyslexie, taal en begrijpend lezen 

Inleiding 

Leerlingen met een taalontwikkelingsstoornis kunnen (ernstige) leesproblemen of een dyslexie ontwikkelen, maar niet alle leerlingen met een taalstoornis zullen leesproblemen ontwikkelen. Dyslexie en TOS kunnen samen voorkomen, maar bestaan ook los van elkaar. TOS en dyslexie zijn allebei taalstoornissen en komen erg vaak samen voor. Hoe ernstiger de taalstoornis, des te groter ook de kans is op leesproblemen

Stoornissen in de pragmatiek, dus in de communicatieve vaardigheden (het begrijpen van taal en ook begrepen worden) leiden niet altijd tot technische leesproblemen, maar wel tot problemen met het begrijpend lezen. Leerlingen met TOS met een stoornis in de pragmatiek kunnen geen idee hebben van wat ze lezen, maar lezen bijvoorbeeld wel feilloos.

Nieuwe woorden worden aangeleerd op basis van ervaringen en door contacten met anderen. Daarom is een rijke talige omgeving van groot belang. Turkse en Marokkaanse leerlingen komen met een geringere Nederlandse woordenschat de basisschool binnen en beschikken op twaalfjarige leeftijd gemiddeld over 10.000 woorden (Vernooy, 2008). Leerlingen met een TOS blijven enorm achter ten op zichten van deze leerlingen, met alle gevolgen van dien. Wanneer leerlingen met TOS met ongeveer 12 jaar de overstap maken naar het voortgezet onderwijs is er vaak sprake van een gemiddelde achterstand in de woordenschat en de taalontwikkeling van ongeveer 2 jaar.

De schoolboeken voor elk vak afzonderlijk in het basisonderwijs en in het voortgezet onderwijs zijn geschreven op het taalniveau die bij het betreffende schooljaar hoort. In het praktijkonderwijs is dit niveau vaak lager. Wanneer een leerling met een TOS een beperking in zijn woordenschat heeft van gemiddeld anderhalf a twee jaar dan zal dit grote problemen opleveren bij bijvoorbeeld het begrijpen van een tekst.

Leerlingen met TOS hebben vaak op meerdere taaldomeinen een beperking en deze kan al heel vroeg in de ontwikkeling van invloed zijn op de voorwaarden van het leren lezen en spellen en het uiteindelijke technische lezen en de schriftelijk spellingvaardigheden. Tijdens deze training zal er aandacht zijn voor deze domeinen en de overlap.

•       welke samenhang zien wij tussen TOS en ernstige leesproblemen?
•       leerlingen met TOS doen minderen ervaring op met het lezen van verschillende teksten omdat het lezen hen veel
•       moeite kost, hierdoor hebben zij minder leeservaring. Wat betekent dit voor het begrijpend lezen, wiskunde en de
•       redactiesommen?
•       wat zijn de gevolgen van een beperkte woordenschat?
•       kunnen de problemen met het leren lezen vroeg gesignaleerd worden en deels ondervangen worden?
•       wat zijn de gevolgen van problemen met het leesbegrip? Wat is de relatie met TOS en wat is hierin de
•       ondersteuningsbehoefte?
•       aandacht voor de ondersteuning van het leesonderwijs en het begrijpend lezen in het (speciaal) basisonderwijs,
•       vo en het praktijkonderwijs.
•       belang van het behoud van de leesmotivatie.
•       aandacht voor het begrip van de vele talige vakken in het voortgezet onderwijs
•       aandacht voor de rol van de logopedist ook in het vo en praktijkonderwijs
•       heeft u kennisgenomen van praktische begeleiding en ondersteuning van de leerling met TOS en heeft u
        handvatten waar u direct mee aan de slag kan.

Ook tijdens deze training zijn er veel praktijkvoorbeelden en praktische tips en adviezen voor in de klas en tijdens stage.

Aanvullende informatie

Voor wie:alle medewerkers PO en VO 
Wanneer:  4 april 2024 
Waar: nader te bepalen (OZHW)
Tijd: 16:00 - 20:00 uur 
Trainer: Bernadette Sanders - Smartonderwijs 
Bijzonderheden: er wordt voor een lichte maaltijd gezorgd                                                                                        Kosten: 125 euro